پیشنهادات مجید جلیلی

موضوع یا مساله اول: ملاک موفقت در دوران مسئولیت در نظام اسلامی (ذکر خیر در زبان مردم)

مستندات:

دعای حضرت ابراهیم: رب هب لی حکما و الحقنی بالصالحین  و اجعل لی لسان صدق(ذکر خیر) فی الاخرین (آیندگان) شعرا 83-84

ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا مریم 96

الحج : 38       إِنَّ اللَّهَ یُدافِعُ عَنِ الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ خَوَّانٍ کَفُورٍ 

 امیرالمومنین خطاب به کارگزارشان(اشعث عامل آذربایجان) می فرمایند:

إِنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَةٍ وَ لَکِنَّهُ فِی عُنُقِکَ أَمَانَة [نامه5 نهج] : فرصت مسئولیت همانند امانتی بر عهده فرد است 

و در نامه 53 خطاب به مالک می فرمایند: ذکر خیری که خدا از مسئولین در زبان مردم جاری می کند معیار سنجش صالح بودنشان در این دوران است [این جاری شدن ذکر خیر کار خداست]

وَ إِنَّمَا یُسْتَدَلُّ عَلَى الصَّالِحِینَ بِمَا یُجْرِی اللَّهُ لَهُمْ عَلَى أَلْسُنِ عِبَادِهِ

• فَلْیَکُنْ أَحَبَّ الذَّخَائِرِ إِلَیْکَ ذَخِیرَةُ الْعَمَلِ الصَّالِحِ
• فَامْلِکْ هَوَاکَ وَ شُحَّ بِنَفْسِکَ عَمَّا لَا یَحِلُّ لَکَ فَإِنَّ الشُّحَّ بِالنَّفْسِ الْإِنْصَافُ مِنْهَا فِیمَا أَحَبَّتْ أَوْ کَرِهَتْ
• وَ أَشْعِرْ(شعار کن- عادت ده) قَلْبَکَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِیَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ وَ لَا تَکُونَنَّ عَلَیْهِمْ سَبُعاً ضَارِیاً(درنده عادت کرده به شکار) تَغْتَنِمُ أَکْلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْقِ

توضیح و تطبیق(متن پیشنهادی):

برای اینکه خدا ذکر خیر فرد را بر زبان ها جاری کند راهش ذخیره عمل صالح، کنترل هوای نفس و مرحمت با عموم مردم در دوران مسئولیت است:

فلیکن فاء نتیجه است یعنی حال که ملاک صالح بودن ذکر خیری است که خدا بر زبان عباد جاری می کند باید چه کرد برای رسیدن به این مقام؟ نباید دنبال بزرگ شدن نام در مردم رفت آن کار خداست

• باید دنبال اطاعت از اوامر الهی رفت: ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا - مریم 96
• در محرمات الهی بخیلانه و حریصانه با نفست برخورد کن. شح به نفس یعنی رعایت انصاف درباره آنچه خوشایند و ناخوشایند نفس است  ملاک رعایت محرمات است چه نفس خوشش بیاد چه بدش بیاد
• ترحم به توده مردم مومن و کافر

نکته آقای بهجت به آقای قالیباف : چقدر از خودت دفاع می کنی . الحج : 38       إِنَّ اللَّهَ یُدافِعُ عَنِ الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ خَوَّانٍ کَفُورٍ 

موضوع یا مساله دوم:توسعه مادی دوران مسئولیت

مستندات:

آیه ای که احتمالا مرتبط باشد:

آل‏عمران : 14       زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنینَ وَ الْقَناطیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ 

طه : 131       وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلى‏ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا لِنَفْتِنَهُمْ فیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقى‏

1. خطبه 209- (جریان علا و عاصم بن زیاد )

إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى فَرَضَ عَلَى أَئِمَّةِ الْعَدْلِ أَنْ یُقَدِّرُوا أَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النَّاسِ کَیْلَا یَتَبَیَّغَ بِالْفَقِیرِ فَقْرُهُ

2. ن 21 به زیاد - بهره مندی مادی کارگزار

21- و من کتاب له ( علیه‏السلام  ) إلى زیاد أیضا

فَدَعِ الْإِسْرَافَ مُقْتَصِداً وَ اذْکُرْ فِی الْیَوْمِ غَداً وَ أَمْسِکْ مِنَ الْمَالِ بِقَدْرِ ضَرُورَتِکَ وَ قَدِّمِ الْفَضْلَ لِیَوْمِ حَاجَتِکَ

أَ تَرْجُو أَنْ یُعْطِیَکَ اللَّهُ أَجْرَ الْمُتَوَاضِعِینَ وَ أَنْتَ عِنْدَهُ مِنَ الْمُتَکَبِّرِینَ وَ تَطْمَعُ وَ أَنْتَ مُتَمَرِّغٌ فِی النَّعِیمِ تَمْنَعُهُ الضَّعِیفَ وَ الْأَرْمَلَةَ أَنْ یُوجِبَ لَکَ ثَوَابَ الْمُتَصَدِّقِینَ

3. ن 3:شریح قاضی- ساده زیستی مسئول

وَ رُوِیَ أَنَّ شُرَیْحَ بْنَ الْحَارِثِ قَاضِیَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع-  اشْتَرَى عَلَى عَهْدِهِ دَاراً بِثَمَانِینَ دِینَاراً-  فَبَلَغَهُ ذَلِکَ فَاسْتَدْعَى شُرَیْحاً-  وَ قَالَ لَهُ بَلَغَنِی أَنَّکَ ابْتَعْتَ دَاراً بِثَمَانِینَ دِینَاراً-  وَ کَتَبْتَ لَهَا کِتَاباً وَ أَشْهَدْتَ فِیهِ شُهُوداً-  فَقَالَ لَهُ شُرَیْحٌ قَدْ کَانَ ذَلِکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ-  قَالَ فَنَظَرَ إِلَیْهِ نَظَرَ الْمُغْضَبِ ثُمَّ قَالَ لَهُ-  یَا شُرَیْحُ أَمَا إِنَّهُ سَیَأْتِیکَ مَنْ لَا یَنْظُرُ فِی کِتَابِکَ-  وَ لَا یَسْأَلُکَ عَنْ بَیِّنَتِکَ-  حَتَّى یُخْرِجَکَ مِنْهَا شَاخِصاً وَ یُسْلِمَکَ إِلَى قَبْرِکَ خَالِصاً-  فَانْظُرْ یَا شُرَیْحُ لَا تَکُونُ ابْتَعْتَ هَذِهِ الدَّارَ مِنْ غَیْرِ مَالِکَ-  أَوْ نَقَدْتَ الثَّمَنَ مِنْ غَیْرِ حَلَالِکَ-  فَإِذَا أَنْتَ قَدْ خَسِرْتَ دَارَ الدُّنْیَا وَ دَارَ الْآخِرَةِ-

4. ح355- پرهیز از اشرافی گری

355-وَ بَنَى رَجُلٌ مِنْ عُمَّالِهِ بِنَاءً فَخْماً فَقَالَ ( علیه‏السلام  )أَطْلَعَتِ الْوَرِقُ رُءُوسَهَا إِنَّ الْبِنَاءَ یَصِفُ لَکَ الْغِنَى

(اقتصادى، ى) و درود خدا بر او، فرمود: (وقتى یکى از کارگزاران امام خانه با شکوهى ساخت به او فرمود) سکّه‏هاى طلا و نقره سر بر آورده خود را آشکار ساختند، همانا ساختمان مجلّل بى‏نیازى و ثروتمندى تو را مى‏رساند.

5. نامه 45 (به عثمان بن حنیف)

أَ أَقْنَعُ مِنْ نَفْسِی بِأَنْ یُقَالَ هَذَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ لَا أُشَارِکُهُمْ فِی مَکَارِهِ الدَّهْرِ أَوْ أَکُونَ أُسْوَةً لَهُمْ فِی جُشُوبَةِ الْعَیْشِ فَمَا خُلِقْتُ لِیَشْغَلَنِی أَکْلُ الطَّیِّبَاتِ کَالْبَهِیمَةِ الْمَرْبُوطَةِ هَمُّهَا عَلَفُهَا أَوِ الْمُرْسَلَةِ شُغُلُهَا تَقَمُّمُهَا تَکْتَرِشُ مِنْ أَعْلَافِهَا وَ تَلْهُو عَمَّا یُرَادُ بِهَا أَوْ أُتْرَکَ سُدًى أَوْ أُهْمَلَ عَابِثاً أَوْ أَجُرَّ حَبْلَ الضَّلَالَةِ أَوْ أَعْتَسِفَ طَرِیقَ الْمَتَاهَةِ

توضیح و تطبیق(متن پیشنهادی):

توسعه اقتصادی در زمان مسئولیت باید کاملا شفاف باشد و حتی مطلوب نیست خصوصا اگر نامتعارف باشد – اگر ثروتمند هم هست حق ندارد در زمان مسئولیتش مانور تجمل دهد مثلا پورشه دارد قبل از مسئولیت حق ندارد در دوران مسئولیت با پورشه مسافرت کند.

• موضوع یا مساله سوم: جمع بندی اولیه رفتار با عموم مردم
• مستندات:

آل‏عمران : 159       فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلینَ

نامه و خطب و حکمتهای نهج البلاغهداخل متن ذکر شده

• توضیح و تطبیق(متن پیشنهادی):

• • در حقوق انسانی همه برابرند و باید با مهربانی و عطوفت و تواضع با همه مردم مومن و منافق و کافر برخورد کرد مثل امور خدماتی، بهداشتی، درمانی، برقراری عدالت اجتماعی دفاع از مظلوم و . رضایت اکثریت در این مرحله ملاک اعتبار حاکمیت است (ن53،27،46،18)
  • در مناصب حکومتی بین مردم مومن و کافر باید تفاوت گذاشت و با کفار با حالت کج دار و مریز برخورد کرد(ن19)
  • در گرفتن مالیات و عوارض  دولتی از مردم باید با نهایت همکاری، عزت نفس، خوش بینی و تا جای ممکن به نفع مردم عمل کرد.(ن25و26)
  • در همه امور حاکمیتی (به جز موارد خاص مثل امور نظامی) باید نسبت به افکار عمومی پاسخگو بود و مواردی که نیاز به رای عمومی دارد(به جز امور مربوط احکام الهی)باید نظرسنجی و همه پرسی به نحو عقلایی برگزار شود(ن50)
    • ابراز نظر می خلاف نظر رهبر اشکال ندارد ولی در مقام عمل باید نظر رهبر مطاع باشد. (ح321)
    • رهبر باید در برابر شبهات جامعه پاسخگو باشد.(خ162)
    • در القائات و فضاسازی های رسانه ای دشمنان تابلودار نظام اسلامی نباید منفعل بود و باید خود آنها را رسوا کرد و جامعه را از بطلان آنها آگاه کرد تا این القائات و شبهات در اذهان عامه رسوب نکند.(خ19)
  • در اموری که مردم ندانسته و فریب خورده خطا می کنند باید شفاف سازی کرد و اتمام حجت کرد و جای توبیخ و تنبیه عموم نیست. و باید از خطای مردم گذشت (ن53)
  • در اموری که مردم نظر خلاف دارند و خلاف مسلمات عمل می کنند و حجتی ندارند و عامدا و عالما خطا می کنند در صورتی که مصلحت اهمی در بین است و حفظ مصلحت اهم در گروی مسامحه با این خطای مردم است ضمن اتمام حجت با آنها و شفافیت باید در آن خطا مسامحه کرد تا به مرور مردم رشد کنند و مصلحت بالاتر تفویت نشود. مثل نماز تراویح، خواستن مسئولین ناصالح(اشعث، شریح و .)، نخواستن مسئولین صالح(قیس بن سعد بن عباده)، جریان حکمیت
  • اما در خطاهای بزرگ و فاحش که عالمانه و عامدانه در مصالح مهمه، مردم خطا کنند جای توبیخ و تنبیه و نکوهش و حتی تهدید و برخورد قهری است: جنگ جمل و نهروان، نکوهش عموم مردم بصره و کوفه در کوتاهی یاری جریان حق، فساد و بی عدالتی، پایمال کردن حق مظلوم، (خ13،29،39 ن29،ن78)
  • آداب و رسومی که مردم از گذشته در بین خود داشته اند در صورتی که خلاف شریعت باشد یا برخاسته از بینش غلط نسبت به عالم و آدم باشد باید با آن مقابله کرد و آن را تغییر داد(مثل پیاده دنبال مسئول دویدن برای تعظیم طبقه فرادست، چهارشنبه سوری، استبضاع) و در غیر اینصورت اگر موجب تقویت و تحکیم عقاید حقه می شود نباید با آن مقابله کرد ولو در شریعت به آن اشاره نشده باشد.(شب یلدا، آداب و رسوم نوروز)(ن53، ح37و322)

موضوع یا مساله چهارم: پاییدن فک و فامیل و نزدیکان در دوران مسئولیت

مستندات:

التغابن : 14       یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِکُمْ وَ أَوْلادِکُمْ عَدُوًّا لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ 

• ثُمَّ إِنَّ لِلْوَالِی خَاصَّةً وَ بِطَانَةً فِیهِمُ اسْتِئْثَارٌ وَ تَطَاوُلٌ وَ قِلَّةُ إِنْصَافٍ فِی مُعَامَلَةٍ

• فَاحْسِمْ مَادَّةَ أُولَئِکَ بِقَطْعِ أَسْبَابِ تِلْکَ الْأَحْوَالِ
• وَ لَا تُقْطِعَنَّ لِأَحَدٍ مِنْ حَاشِیَتِکَ وَ حَامَّتِکَ قَطِیعَةً
• وَ لَا یَطْمَعَنَّ مِنْکَ فِی اعْتِقَادِ عُقْدَةٍ تَضُرُّ بِمَنْ یَلِیهَا مِنَ النَّاسِ فِی شِرْبٍ أَوْ عَمَلٍ مُشْتَرَکٍ یَحْمِلُونَ مَئُونَتَهُ عَلَى غَیْرِهِمْ فَیَکُونَ مَهْنَأُ ذَلِکَ لَهُمْ دُونَکَ وَ عَیْبُهُ عَلَیْکَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ
• وَ أَلْزِمِ الْحَقَّ مَنْ لَزِمَهُ مِنَ الْقَرِیبِ وَ الْبَعِیدِ وَ کُنْ فِی ذَلِکَ صَابِراً

• مُحْتَسِباً وَاقِعاً ذَلِکَ مِنْ قَرَابَتِکَ وَ خَاصَّتِکَ حَیْثُ وَقَعَ وَ ابْتَغِ عَاقِبَتَهُ بِمَا یَثْقُلُ عَلَیْکَ مِنْهُ فَإِنَّ مَغَبَّةَ ذَلِکَ مَحْمُودَةٌ

همانا زمامداران را خواص و نزدیکانى است که خود خواه و چپاولگرند، و در معاملات انصاف ندارند، ریشه ستمکاریشان را با بریدن اسباب آن بخشکان، 
و به هیچ کدام از اطرافیان و خویشاوندانت زمین را واگذار مکن»، و به گونه‏اى با آنان رفتار کن که قرار دادى به سودشان منعقد نگردد که به مردم زیان رساند، مانند آبیارى مزارع، یا زراعت مشترک، که هزینه‏هاى آن را بر دیگران تحمیل کنند، در آن صورت سودش براى آنان، و عیب و ننگش در دنیا و آخرت براى تو خواهد ماند. 
حق را به صاحب حق، هر کس که باشد، نزدیک یا دور، بپرداز، و در این کار شکیبا باش، و این شکیبایى را به حساب خدا بگذار، گر چه اجراى حق مشکلاتى براى نزدیکانت فراهم آورد، تحمّل سنگینى آن را به یاد قیامت بر خود هموار ساز.